LENTO

          Yapılarda pencere ve kapı türünden duvarda açılan boşlukların üzerine konulan yekpare taş (yada betonarme) kütleye lento diyoruz.

          Boşluğun üzerindeki kısımlar yükü lentoya iletir,lento ufak bir kiriş gibi çalışarak yükü iki yana dağıtır,böylece  yük zemine kadar taşınır.Bu nedenle lento dayanıklı olmadıkça pencere eni ve kapı genişliğinin belli sınırları vardır.Genişlik sistemi zorladığında kemerde yapılabilir.Türlü eski binalarda(yada yeni taklitlerinde)kemer yapılmasının bir nedeni de budur.Taşıyıcılık istenmeyen durumlarda lento daha az dayanımlı veya farklı çalışan  ahşap v.b gibi yada dayanım istenen yerlerde ise gazbeton, metal  v.b  gibi ürünlerden yararlanılabilir.

       Yazımızda gazbeton lentolar üzerinde duracağız. Bilindiği üzere gazbeton : taşıyıcı ve taşıyıcı olmayan duvarlarda kullanılmak üzere farklı özelliklerde üretilebilen  ve ısıl iletkenlik katsayısının  bilinen diğer yekpare duvar elemanlarından düşük olması nedeniyle ısı yalıtımlı özelliğinden ötürü tercih edilen bir yapı malzemesidir.    18 kasım 1989 da yayınlanan TS 453”Gazbeton ve köpük beton yapı malzeme ve elemanları standardı ”gazbeton  ve köpük betonu birlikte ele alarak –ince öğütülmüş silisli bir agrega ve inorganik bir bağlayıcı madde(kireç/çimento)ile hazırlanan karışımın gözenek oluşturucu bir madde ilavesi ile hafifletilmesi ve buhar kürüyle sertleştirilmesi ile elde edilen gözenekli hafif beton olarak tanımlanmaktadır. Gazbeton lento ise  duvarların bağlandığı kapı ,pencere  veya boşlukların üst yatay ve alt yatay kısımlarında kullanılan elemanlardır.Fabrika standartlarında üretilen lentolar kullanıldığında duvarların  dayanımı artmaktadır.Sıva kullanımından sonra ortaya çıkan ve gözle fark edilebilen sıva çatlaklarının,eğer kuvvet karşılanamazsa(özellikle konsol üzeri duvarlarda rastlanılan)duvar çatlaklarının oluşmamasını sağlayabilecek detay çözüm olarak  ifade edilebilir.Lentoların kullanılması ile zaman tasarrufu ve sıvalanacak yüzeylerin aynı nitelikte olması sağlanır,ısı köprülerinin oluşması önlenir. Gazbeton lento boyutları duvar bloklarının boyutları  göz önüne alınarak belirlendiğinden montaj sorunu yoktur.Lentoların donatılı olması nedeniyle kısaltılmaları sakıncalıdır.Lentolar en az 15 cm mesnet boyuna sahip olmaları ve mutlaka harç veya örgü tutkalı üzerine oturtulmaları gerekir.Lentoların boyut toleransı ±2 mm dir. Bayındırlık bakanlığı 04.750/2 de teçhizatlı gazbeton lento, vakıflar genel müdürlüğü  v.134 pozunda  yonu taşından 25 cm genişlikte ara lentosu yapılması olarak geçer. Gazbeton lentolar yığma duvarlarda kalınlığı 20-30 cm,mukavemet sınıfı g4 olarak ifade edilen, ,ortalama basınç dayanımı  50 kgf/cm2,;dolgu duvarlarda kalınlığı  10-30 cm ,mukavemet sınıfı g2-g3-g4 olarak ifade edilen, ortalama basınç dayanımı  35-50 kgf/cm2,uzunlukları ise 120,150,180,240,250,300 cm olarak modüler belirlenmiştir.Yığma ve dolgu duvarlarda genişlik 25 cm, ısıl iletkenliği 0,14-0,19 w/mk, emniyet katsayısı 2 , kuru birim hacim ağırlığı 400-600 kg/m3 olarak bilinir.

       Sonuç olarak, gazbeton lento binalarda kullanılması ve  özellikle önerilmesi gereken bir yapı elemanıdır.

Özkan ÖZTÜRK, Makine Mühendisi

24 Aralık 2008