KİREMİT-1
tanım,uygulama,tarihçe,model
TDK sözlüğünde, kızıl topraktan pişirilerek yapılan, yan yana getirilerek yapıların çatılarını örtmekte kullanılan, yağmur vb. suyunu aşağı geçirmeden dışarı akıtacak bir biçim verilmiş yapı gereci,olarak tanımlanıyor.
Topraktan pişirilmiş kiremitler çeşitli formlarda üretilirler ve ticari olarak formlarına verilen şekillere verilen isimlerle adlandırılırlar.Örneğin;amasra,padova,marsilya,valensiya,granada gibi….
Harç ile üretilen beton kiremitler ise ticari olarak formlarına verilen akdeniz,villa gibi isimlerle adlandırılırlar.Hammadde olarak metal,plastikten şekillendirilmiş ve kiremit olarak tanımlanmış ürünlerde vardır.
Kiremit standardize edilmeden halk arasında aşağıdaki tanımlamalarla çeşit isimleri ifade edilebilir.
-Alafranga kiremit yada Makine kiremidi, kenarları birbirine uyacak şekilde kanallı, dikdörtgen kiremittir ve günümüzde en yaygın kullanılan kiremit türü arasında yer alıyor.Geçmeli kiremide de makina kiremidi diyenler olur.-Alaturka kiremit, yarım silindir şeklinde, uçlarından biri ötekinden biraz daha geniş olan kiremitlere batılılar, “ispanyol kiremidi”, diyor. -Alman kiremidi ya da pul kiremit bir kenarı yuvarlatılmış yassı kiremittir. 30-35 cm uzunlukta, 18 cm genişliğe sahiptirler. Bir, iki ya da üç katlı olarak, balık pulu gibi dizilirler.-Düz kiremit, ya da diğer adıyla Yassı kiremit, çoğu dikdörtgen levha şeklinde olan kiremittir. Bu kiremidin, bir kenarında tutturma çıkıntısı ile tespit delikleri bulunuyor.-Flamankiremidi, " ~ " şeklinde olan yandan ve üstten bindirilerek yerleştirildiği için suyu geçirmeyen kiremittir.-Havalandırma kiremidi, çatılarda kiremit altı havalandırmasını sağlamak üzere kullanılan özel biçimli kiremittir.-Mahya kiremidi, çatı mahyalarındaki aralığı örtmek için dizilen özel şekilli kiremittir. -Marsilya tipi kiremit, yapımcısının adını taşıyan özel şekilli geçmeli makine kiremidi tek ve çift yivli olmak üzere iki çeşittir.-Metal kiremit, çatı örtüsü olarak kullanılmak üzere, büyükçe levhalar halinde üretilen, kiremit görünümlü sac levhaya deniyor. Bu kiremitler çeşitli renklerde olup, koruyucu film tabakasına sahip olurlar.
Yazının devamında pişmiş toprak(kil) kiremit üzerinde yoğunlaşacağız.
Neden Kiremit Kullanılır?
Kiremit % 100 doğal olarak üretilir. İçeriğinde Aluminyumoksit ve Silisyumoksit bulunan 950-1050 C de pişirilerek üretilen kiremitler hiçbir teste tabi edilmeye gerek duyulmadan A1(hiç yanmaz)sınıfı ürün kapsamında değerlendirilirler.UV ışınlarına karşı dayanımı diğer ürünlere göre üstünlüklerindendir.Katkı madde kullanılmaz. Kiremitte tutkal veya kimyasal madde bulunmamaktadır,dolayısı ile kullanım ömrü uzundur.Herhangi bir darbede değiştirilme imkanı vardır. Örneğin yüzlerce kiremit arasından bir ikisi tahrip olmuş ise onlar değiştirilebilir. Tüm çatının zarar görme olasılığı yoktur. Kiremit ısı izalasyonu en iyi sağlayan bir malzemedir.İyi pişen kilin su emme ve su geçirimsizliği sorunsuzdur.Dona dayanımı önemli bir özelliktir.
Diğer ürünlere göre maliyeti daha azdır.Her şeyden önemlisi şık görüntü ortaya koyar. Çeşitleri ile bunu sizin seçmenize, evinize göre en uygun olanı bulmanıza olanak sağlar. Bir diğer özelliği ise çatıdan tamamen kalkabilir. Çatıda yapacağınız değişikliklerde kolaylık sağlar.Şartnameye uygun uygulanan ürünler rüzgara karşı da mukavemetlidir.
Nasıl Kiremit Çatı Yapılır?
Kiremit çatı elde edilmesi için malzemenin düzenli bir şekilde birbirini kapatarak, çatıya dizilmesi gereklidir. Eski uygulamalarda tek tip kiremit kullanılırken günümüzde değişik tip ve modellerde fazlaca üretim yapılmaktadır.Kiremit çatı yapılırken, birbirleri ile bağlantı oluşturacak şekilde kenar kısımları sağlar. Bu noktalara dikkat edilerek kiremitler birbiri üzerine dizilir ve ince bir işçilik ile düzgün bir gönyeleme yapılır. Bu sayede çatıda kayma, düzensiz bir görünüm veya su akıtma nedeniyle aktarma gibi sorunlar yaşanmadan sonuç elde edilebilir.
Kiremit Çatı Yaparken Nelere Dikkat Etmelidir?
Kiremit çatı uygulaması gerçekleştirirken ilk aşamada zeminin ahşap,osb vb ürünlerle ile kaplanmasına dikkat edilmelidir. Bu iskelet sayesinde kiremitler kaymaz ve gereken eğim ile çatı iskeleti tamamlanır. Ayrıca hafif eğimli bir çatı sağlanması ile kiremitler oluk noktalarından üst üste gelerek, daha sağlam ve kolay bir dizilim oluşturur.Dizim işlemi genellikle köşe veya taban noktasından başlar. Uygulama sırasında dikkatli bir çalışma yapılması ile birlikte kiremitler yanlış dizilmeden, kırılma gibi sorunlar yaşanmadan hassas bir sonuç elde edilir. Bu nedenle her çatı ustası aynı kaliteyi sağlayamayacağı için firmamızdan hizmet aldığınızda, kaliteli bir uygulama sağlayabilirsiniz.
Kiremit Çatı Modelleme Neden Yapılmalıdır?
Kiremit çatı uygulamaları gerçekleştirirken, modelleme yapılmasına çok yüksek önem vermektedir. Kiremit doğal bir görünüme sahip olduğu için çatıda şık bir görüntü oluşturur ve daha dayanıklı bir kullanım sağlar.
Kiremitler hangi standart kapsamında girer?
TS EN 1304 standartı pişmiş kilden mamul kiremit ürünleri tanımlamıştır.
Kiremidin tarihçesi
Pişmiş tuğlanın kullanılmaya başlaması ile birlikte çatı malzemesinin de üretilebileceği düşünülmüş olmalı ki;Korintlerin Konkav Kiremit"i buluşunu gerçekleştirdiler.Korintler çatılarımızda kullandığımız bugünkü yuvarlak (alaturka) kiremitlere benzer ürünler imal ettiler. Tek farkları biraz daha kalın ve büyük boyutlu olmalarıydı. Yapılan araştırmalar ilk kullanılan kiremitlerin ortalama 2- 3 cm kalınlığında, yaklaşık 50 cm eninde ve 80- 100 cm boyunda olduğunu göstermiştir. Daha sonra Yunanlılar ve Romalılar kiremidi geliştirmişlerdir. Batı Avrupada Romalıların özellikle yuvarlak kiremitte neredeyse bu günkü üretim kalitesine yaklaştıklarını söyleyebiliriz.Kiremit ve tuğlada ilk standartlar Romalılar tarafından geliştirilmiş ve uygulamaya sokulmuştur. Kalınlık nedeni ile oluşan kuruma ve pişirme problemlerini çözmeye çalışmışlar ve böylece ilk araştırma faaliyetleri de onlar sayesinde başlamıştır. Bu çalışmalar sonucunda mümkün olduğunca ince fakat eskisine göre çok daha sağlam malzemeler üretmişlerdir. İspanya, İngiltere, Fransa, Belçika ve Almanya ya Tuğla ve Kiremidi tanıtan, kullanımının yaygınlaşmasını sağlayan yine Romalılardır. Romalılar konutlarda ,hamamlarda ,kemerlerde tuğla ile harika eserler yarattılar. Günümüze kadar gelen bu eserler tuğla-kiremit üretimi ve işçiliğikonusunda Romalıların ne kadar ileri olduklarını kanıtlamaktadır. O zamanlarda bina yapımında çalışan Romalı Lejyonerler gün kişi başına 120-140 büyük boy, 220-240 adet küçük boy tuğla üretiyorlardı.Bir süre sonra Tuğla artık sadece inşaat için imal edilen yapı malzemesi olmaktan çıkmış ve satılmak için imal edilmeye hatta 100 km kadar uzak bölgelere dahi deniz ve nehir yoluyla gönderilmeye başlanmıştır. Bunu da yine Romalılar başarmıştır. Zira Tuğla ve Kiremidi bir sanayi dalı haline getiren onlardır.
ANADOLU"DA TUĞLA VE KİREMİT
Anadoluda da gelişmelerin yukarıdaki tarihlere paralel olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Tarih kitapları Anadoluda Pişmiş Tuğlanın endüstriyel anlamda üretim ve kullanımının M.Ö. 4. yüzyılda Lidyalılar tarafından başlatıldığını yazıyor. Bu dönem Babil kulesinin yapımı ile hemen hemen aynı dönemlere rastlamaktadır. Lidya"nın başkenti Sardesin duvarlarında hala ayakta duran tuğlaların"Anadolu"da sistemli olarak kullanılan ilk tuğlalar" olduğunu söyleyebiliriz. Tuğla ve Kiremit Anadolu da Yunanlılardan sonra Bizanslıların katkılarıyla gelişmiştir. Daha sonra Selçuklular Bizanslılardan bu gelişmeyi devralmıştır. Selçukluların da bu konuda epeyce ilerledikleri bir gerçektir. Selçuklu mimarisinde Tuğla özellikle taş ile birlikte önemli bir mimari birliktelik yaşamıştır. Bundan sonra Osmanlı dönemine geçiş yaşanıyor ve Osmanlılar zamanında Kiremit"i ve Tuğla üretimi önemli gelişmeler yaşıyor. Küçük ve Konkav Osmanlı Kiremitlerinin yapımı bu dönemde gerçekleşiyor. Anadolu da Kiremit ve Tuğlaya ilk standart Osmanlılar döneminde getiriliyor. Fatih Sultan Mehmet dönemi tuğlaları 4.5 x 28 x 28 cm. ebatlarında, hatıllarda kullanılanlar ise daha ince imal ediliyordu. Taban Tuğlaları ise 25 x 25 cm. boyutlarında ve kare şeklinde veya çapları 30- 60 cm . arasında değişen altıgenler biçimindeydi. Kullanılan standartlar dışına çıkan Tuğlalar inşaatlarda kullandırılmaz hatta satışına dahi izin verilmezdi.
Çatı Modelleri Nelerdir?
1- Sundurma Çatı : Tek yüzeyli çatı da denilen sundurma çatının yapımı kolaydır ve maliyeti azdır.Çamaşırlık, garaj, kömürlük, bahçıvan odası gibi açıklığı az olan yerlerde uygulanırlar.Müstakil binalarda, ayrık olarak uygulandığı gibi başka bir binanın duvarına dayalı şekilde de yapılabilmektedir
2- Beşik Çatı (Çift Yüzeyli Çatı) beşik çatının akıntısı, iki yönlüdür. İki yüzey birbirini mahya ile bağlamıştır.Binanın ön ve arka duvarının oluşturduğu üçgen yüzey kalkan duvarlarıyla kapatılır.Çatı eğiminin fazla alınması durumunda, çatı arasından da yararlanma imkanı doğar.Genellikle dikdörtgen planlı is yeri, ahir, garaj vb. yerlerde uygulanır.
3- Kırma Çatı : Kırma çatıya çok yüzeyli çatı da denilmektedir.Yüzeylerinin, dört yöne de eşit değerde eğimleri vardır. Tüm saçaklar, yatay ve genellikle ayni düzlem üzerindedir.Yüzeyler, birbirine düz, eğik, düşük ve dere mahyalarla bağlanır..
4- Mansard Çatı : Bu çatılar, beşik ya da kırma bir çatıda her bir çatı yüzeyinin iki ayrı eğimde uygulanmasısözkonusudur.Amaç, daha yüksek ve ferahçatı iç hacmi oluşturarak, çatı arasının konut, depo gibikullanılabilmesini sağlamaktır.
5- Kule Çatı Genellikle kare ya da daire şekilli ve küçük boyutlu plan üzerine uygulanır.Dört taraflı olan çatı yüzeyleri tepede,bir noktada birleşir.
6- Fenerli Çatı Beşik ve sundurma çatıların birlikte uygulanmasıyla oluşturulur.
7-Set Çatı Beşik çatıların, yan yana dizilmeleriyle oluşur.Ancak yüzeyler, daha çok ışık alabilmek için, birbirleriyle 90° lik açı yapar.Güneş ışığının en çok etkilediği yüzeylere geniş pencereler konur
8- Kombine (Karma ) Çatı Sundurma çatı yüzeylerinin kademeli olarak uygulanmasıyla oluşturulur.
Kombine çatılar genellikle fabrika, iş yeri, ahır vb.Yerlerde çatıyı fazla yükseltmemek ve daha çok güneş ışığı alabilmek amacıyla uygulanır.
9- Kanatlı Çatı Bu tür çatılar daha ziyade atölye, fabrika gibi kat yüksekliği fazla olan yerlerde uygulanır.Sık olmasa da konut binalarında uygulamaları görülmektedir.Çatının özelliği, çatı iç mekanının iki ayrı zıt yöne açılmasıdır.
10- Kubbe Çatı Bu tür çatılar kare planlar üzerine inşa edilir.İç mekanlarda ses dağılımını, akustiğisağlamak bakımından işlevseldir.Günümüzde uygulamaları yaygındır.
11- Silindir(Tonoz) Çatı İç mekanlarda tavan yüksekliğini artırmak ve kirişsiz açıklıkları geçsek için uygulanır.Genelde dikdörtgen planlar üzerine uygulanır.
Kiremit çatı nasıl yapılır?
Gerekli güvenlik önlemlerini almış ve ustalık belgesi bulunan tecrübeli çatı ustaları, en iyi, en doğru ve en dayanıklı çatıları inşa ederler.
Kiremit çatıların yapım aşamasına kısaca bir göz atarsak:Malzemelerin seçimi,çalışanların güvenliğinin sağlanması,çatıların kiremit ile kaplanması,baca diplerinin ve diğer hassas noktaların su kaçaklarına karşı yalıtılması,gerekirse olukların temizlenmesi, şeklindedir.
.